Mensen met concentratieproblemen hebben vaak moeite om hun aandacht ergens op te richten, of hun aandacht ergens bij te houden, zoals een taak. Aandacht is belangrijk bij het uitvoeren van handelingen. Door het concentreren en het vasthouden van aandacht kan men informatie vanuit de omgeving verwerken.
Er worden drie vormen van aandacht onderscheiden:
- Gerichte aandacht: je laat je niet afleiden door prikkels uit de omgeving.
- Volgehouden aandacht: je kunt de aandacht voor langere tijd vasthouden.
- Verdeelde aandacht: je kunt de aandacht verdelen tussen meerdere taken of inkomende informatie.
Er zijn verschillende soorten aandachtsproblemen:
- Problemen in de selectieve aandacht (het richten op taakrelevante prikkels en het negeren van irrelevante prikkels).
- Problemen in het vasthouden van de aandacht (aandachtsspanne).
- Problemen in het vermogen om de aandacht van het één op het ander te richten (switchen).
Er is sprake van een aandacht- en concentratieprobleem, wanneer het structureel of voor langere tijd voorkomt. Er kunnen dan twee zaken aan ten grondslag liggen. Het kan te maken hebben met een tijdelijk ander probleem, bijvoorbeeld na een bijzondere gebeurtenis, ziekte, of door oververmoeidheid. Aandacht- en concentratieproblemen kunnen ook gewoon onderdeel zijn van hoe iemand in elkaar zit. De hersenen werken bijvoorbeeld net even wat anders dan bij mensen die van nature niet tegen aandachtsproblemen aanlopen. In de klinische praktijk wordt er dan vaak van een aandachtsdeficiëntiestoornis, ook wel ADHD, gesproken. ADHD is alleen geen verklaring of oorzaak van de problemen, maar bovenal een naam die eraan gegeven is.
Wanneer u merkt dat de klachten die u ervaart uw dagelijkse leven sterk belemmeren of wanneer u lijdt onder uw klachten, dan kan het verstandig zijn om hierover eens in gesprek te gaan met een psycholoog. Samen met de therapeut kunt u op zoek gaan naar handvatten die u kunnen helpen om te klachten te verminderen of er beter mee leren om te gaan.
Wil je weten of jij last hebt van aandacht- en concentratieproblemen? Doe hier de gratis test.
Wanneer u verzekerde zorg krijgt (zorg die valt onder de basisverzekering) is een van de voorwaarden dat er een DSM-stoornis wordt vastgesteld. De DSM-5 is het handboek voor de classificatie van psychische stoornissen. In de DSM-5 worden aandacht- en concentratieproblemen geclassificeerd als AD(H)D waarbij er sprake is van aandachtstekort met eventuele hyperactiviteit.
Als u voldoet aan minstens vijf van onderstaande symptomen van aandachtstekort en minstens vijf symptomen van hyperactiviteit, is de kans groot dat de classificatie op u van toepassing is.
- Moeite met focussen op details, of slordigheid
- Aandacht niet kunnen vasthouden
- Snel afgeleid zijn
- Niet luisteren naar wat anderen zeggen
- Moeilijk instructies opvolgen, taken niet afmaken
- Problemen met het organiseren van taken
- Taken vermijden
- Dingen kwijtraken
- Vergeetachtig tijdens dagelijkse bezigheden
- Erg beweeglijk met handen of voeten, veel draaien op de stoel
- Vaak opstaan als je moet blijven zitten
- Rondrennen, klimmen, rusteloosheid
- Moeilijk rustig spelen (kinderen) of ontspannen (volwassenen)
- Vaak ‘in de weer’ of ‘doordraven’
- Buitensporig veel praten
- Moeite om op de beurt te wachten
- Anderen storen of in de rede vallen
Daarnaast geldt het volgende:
- Verscheidene klachten waren al aanwezig voor het 12e levensjaar.
- Verscheidene klachten zijn aanwezig in meer dan twee situaties.
- De klachten belemmeren of verminderen de kwaliteit van het sociaal, academische of werk gerelateerde functioneren.
Let op: de DSM-5 is geen diagnostisch middel. Het vertelt niets over het waarom van de klachten; het is enkel een systeem om klachten te categoriseren. Wil je meer weten over de DSM-5? Klik dan hier.